Những sự khác biệt giữa máy phay ngang và máy phay đứng
Phay là một quy trình gia công phổ biến trong đó công cụ cắt gọt quay quanh trục của nó để loại bỏ vật liệu khỏi phôi tĩnh nhằm tạo hình các sản phẩm theo mong muốn. Trong khi nguyên lý của quá trình gia công phay là cơ bản, thì đối với máy phay lại có những khác biệt trong cấu tạo, chủ yếu là hướng của dao phay.
Cả máy phay đứng và máy phay ngang đều có những đặc điểm hoạt động độc đáo giúp cho chúng phù hợp với các ứng dụng cụ thể. Nội dung bài viết này sẽ xem xét những sự khác biệt giữa máy phay đứng với máy phay ngang, cũng như thảo luận về những ưu điểm và nhược điểm của chúng.
Thế nào là máy phay đứng?
Máy phay đứng là loại máy gia công có trục chính lắp dao phay bố trí theo phương thẳng đứng, vuông góc với bàn máy. Máy phay đứng được sử dụng khá phổ biến, nó tương thích với nhiều loại dao phay khác nhau như dao phay ngón, dao phay mặt đầu, dao phay đĩa,… Trong công nghiệp, có hai loại máy phay đứng phổ biến, dựa trên cấu tạo của chúng.
- Máy phay công xôn: là loại có trục chính cố định và bàn máy có thể di chuyển theo các phương vuông góc và song song với trục chính trên 3 trục X, Y và Z. Điều này cho phép dao phay tiếp xúc với phôi để thực hiện quá trình cắt. Loại máy phay này thường được sử dụng để gia công các chi tiết nhỏ.
- Máy phay giường: là loại có kích thước bàn máy rất lớn, cho phép gia công trên các phôi lớn. Trong máy phay này, bàn máy di chuyển vuông góc với trục chính theo phương trục Y, còn trục chính có thể di chuyển tịnh tiến qua lại và lên xuống theo hai phương X, Z.
Thế nào là máy phay ngang?
Máy phay ngang có thiết kế với trục chính nằm song song với bàn máy, do đó hướng của dao phay sẽ nằm ngang. Trên nhiều máy phay ngang có thêm bàn chia độ cho phép phay ở các góc khác nhau. Các loại dao phay dùng trên máy này thường là dao phay trụ, dao phay góc, dao phay tạo hình và dao phay cuối.
Các máy phay ngang thường được sử dụng cho các quá trình gia công mặt phẳng, mặt phẳng nghiêng và rãnh khác nhau. Một số máy còn được trang bị động cơ cho bàn máy, giúp cho phôi có thể di chuyển đồng bộ với trục chính, từ đó cho phép phay các chi tiết có dạng xoắn ốc như bánh răng dạng hypoit.
Loại máy này phù hợp để gia công các vật liệu nặng, phôi kích thước lớn, các rãnh cần độ dày và độ sâu hơn.
Ưu điểm và nhược điểm của máy phay đứng
Các máy phay đứng có một loạt các ưu điểm và nhược điểm khiến chúng phù hợp với nhiều loại ứng dụng. Hầu hết các lợi thế của phay đứng liên quan đến chi phí thấp hơn và tính thông dụng của máy. Còn đối với những nhược điểm thì chủ yếu bắt nguồn từ thiết kế hình học và khả năng cắt của công cụ.
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về cả ưu và nhược điểm của máy phay đứng.
Ưu điểm
- Tính thông dụng: Các máy phay đứng khá phổ biến trong ngành gia công cơ khí, cho nên bạn dễ dàng tìm thấy chúng tại nhiều đại lý bán máy, dễ dàng tìm thấy những linh kiện thay thế, cũng như những kỹ thuật liên quan đến máy cũng phổ biến hơn.
- Chi phí thấp hơn: Máy phay đứng có chi phí đầu tư và bảo dưỡng thấp hơn, điều này giúp các doanh nghiệp dễ đầu tư vào nó cho dây truyền sản xuất của mình.
- Dễ dàng sử dụng máy: Một ưu điểm khác của máy phay đứng là sự đơn giản trong vận hành. Máy phay đứng do thiết kế nhỏ gọn và đơn giản, cung cấp khả năng quan sát tốt hơn cho người vận hành và thậm chí yêu cầu lập trình đơn giản hơn so với máy phay ngang.
- Khả năng gia công đa dạng: Máy phay đứng đáp ứng cho rất nhiều ứng dụng gia công phay, nó là lựa chọn lý tưởng cho gia công khối lượng thấp với thời gian thực hiện nhanh chóng.
Nhược điểm
- Hiệu suất thấp hơn: So với máy phay ngang thì máy phay đứng có tỷ lệ loại bỏ vật liệu thấp hơn và không thể gia công trên các phôi lớn. Do đó máy phay đứng sẽ có hiệu suất gia công thấp hơn khi so sánh với máy phay ngang.
- Độ sâu cắt hạn chế: Máy phay đứng khó có thể xử lý tốt các bộ phận và rãnh phức tạp có độ sâu lớn, do đó nó sẽ mất nhiều thời gian hơn để gia công một rãnh sâu so với máy phay ngang.
Ưu điểm và nhược điểm của máy phay ngang
Tương tự máy phay dọc, với những ưu nhược điểm của máy phay ngang thì nó cũng là ưu tiên cho nhiều ứng dụng khác. Điểm mạnh của máy phay ngang chủ yếu là khả năng cắt mạnh mẽ của công cụ, cho phép nó phù hợp với những ứng dụng sản xuất quy mô lớn. Hạn chế thuộc về chi phí mua và bảo trì máy móc cao hơn.
Dưới đây là những ưu điểm và nhược điểm của máy phay ngang.
Ưu điểm
- Thoát phoi tốt hơn: Cấu trúc của máy cắt ngang cho phép nó thoát phoi tốt hơn, do đó hạn chế được những sự cố về phoi trên bề mặt gia công và với dao cắt.
- Ổn định hơn: Máy phay ngang có kết cấu cứng chắc, dụng cụ cũng dày hơn và ngắn hơn, dẫn đến ít rung động hơn, lệch hướng ít hơn và hoạt động trơn tru, ổn định hơn máy phay đứng.
- Năng suất cao hơn: Máy có khả năng thực hiện các vết cắt nặng hơn và sâu hơn, tỷ lệ loại bỏ vật liệu cao hơn, thoát phoi tốt hơn cho phép gia công nhanh hơn, cùng với khả năng sản xuất lặp lại, giúp nó đạt năng suất gia công tốt hơn.
- Khả năng xử lý các hình dạng phức tạp: Máy phay ngang có khả năng xử lý các góc và cho phép kết hợp các chức năng bổ sung để giúp cho nó có thể gia công các chi tiết có hình dạng phức tạp, chẳng hạn hình xoắn ốc của các bánh răng dạng hypoit.
- Phù hợp sản xuất các bộ phận nặng và lớn trong các nhà máy công nghiệp nặng.
Nhược điểm
- Giá thành cao: So với máy phay đứng, máy phay ngang đắt hơn cả về giá ban đầu và chi phí bảo trì. Đó là lý do tại sao nó lại chỉ phổ biến tại các cơ sở sản xuất quy mô lớn.
- Khó vận hành hơn: Những máy phay ngang đòi hỏi người có chuyên môn cao hơn để vận hành, đồng thời những người có khả năng vận hành máy phay ngang cũng không nhiều, nên sẽ có phần khó khăn khi tìm người vận hành máy.
Những khác biệt chính giữa máy phay ngang và máy phay đứng
Máy phay ngang và máy phay đứng đều có những điểm tương đồng, đặc biệt là về nguyên lý gia công. Tuy nhiên, có những khác biệt đáng kể cũng ảnh hưởng đến hoạt động và kết quả gia công. Dưới đây là những sự khác biệt chính giữa máy phay dọc và phay ngang.
Định hướng của trục chính
Đây có lẽ là sự khác biệt lớn nhất giữa hai loại máy phay này. Hướng của trục chính quyết định cách dao phay tương tác với phôi. Như tên gọi của chúng cho thấy cả hai loại máy này đều có các hướng khác nhau cho phép bạn có được độ chính xác mà gia công dọc mang lại hoặc độ sâu mà thiết lập ngang mang đến.
Dạng hình học của công cụ
Một sự khác biệt nữa là ở dạng hình học của công cụ. Máy phay đứng thường có dao hình trụ dài và mỏng, ngược lại, máy phay ngang có các công cụ ngắn hơn và dày hơn có thể cung cấp các đường cắt sâu hơn và xử lý các phôi lớn hơn. Nói chung, các thông số kỹ thuật hình học này ảnh hưởng trực tiếp đến các thông số cắt, mà chúng ta sẽ tiếp tục thảo luận ở dưới.
Thông số kỹ thuật và độ chính xác
Hình dạng hình học của dụng cụ có ảnh hưởng trực tiếp đến các thông số kỹ thuật phay và kết quả cắt. Máy phay dọc chính xác hơn đối với các phôi nhỏ nhưng cũng có những nhược điểm đáng kể. Bạn khó có thể tạo ra các vết cắt sâu hơn bằng một dao phay dọc vì nó sẽ gây rung động và tạo ra sai lệch. Còn các dao phay ngang do ngắn hơn và dày hơn nên nó mang lại sự ổn định để duy trì lực cắt nặng để tạo ra các vết cắt sâu hơn.
Tỷ lệ loại bỏ vật liệu
Khi nói đến tỷ lệ loại bỏ vật liệu, máy phay ngang hoạt động tốt hơn nhiều so với máy phay đứng vì độ ổn định cao, thoát phoi tốt và khả năng tạo ra vết cắt sâu hơn. Nói chung, máy phay đứng phù hợp gia công một mặt, gia công rãnh then với độ sâu không quá lớn; còn máy phay ngang có thể gia công các mặt phẳng, góc xiên, các rãnh sâu.
Số mặt để gia công
Máy phay ngang cho phép tiếp cận phôi ở nhiều góc và mặt khác nhau, so với máy phay đứng hoạt động trên một mặt phẳng duy nhất. Hơn nữa, máy phay ngang cũng phù hợp hơn cho các công việc phức tạp và có thể tùy chỉnh.
Chi phí của mỗi loại máy
Máy phay đứng ít tốn kém chi phí hơn khi so sánh với máy phay ngang. Đó là lý do tại sao máy phay đứng phổ biến hơn trên khắp thế giới. Hơn nữa, việc vận hành và bảo dưỡng máy phay đứng cũng đơn giản, là sự lựa chọn phù hợp cho các hoạt động quy mô nhỏ. Đối với máy phay ngang, nó đắt hơn cả về giá bán và chi phí bảo dưỡng. Nó phù hợp hơn với những công ty lớn có sản lượng gia công cao.
Lựa chọn máy phay đứng hay máy phay ngang
Cả máy phay đứng và máy phay ngang đều phù hợp với nhiều loại công việc. Nhưng sự lựa chọn phù hợp cho bạn phụ thuộc vào các yếu tố như kích thước, hình dạng, thời gian cần thiết để gia công sản phẩm và ngoài ra là ngân sách tổng thể mà bạn có. Bạn cũng có thể so sánh những khác biệt giữa hai loại máy phay trên để có thể xác định loại phù hợp.
Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại, bằng sự điều khiển tự động của máy tính, những máy phay đứng CNC và máy phay ngang CNC đã không có nhiều khác biệt quá lớn về khả năng gia công cũng như độ chính xác. Ngoài ra còn có những máy gia công phức hợp kết hợp trong đó nhiều trục chính đứng và ngang, cho phép gia công nhanh hơn, chính xác hơn, đáp ứng được nhiều hình dạng sản phẩm rất phức tạp.
Tinh Hà là đại lý ủy quyền của nhiều hãng máy phay nổi tiếng như OKUMA, MAXMILL. Các bạn nếu có nhu cầu mua máy, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn, hỗ trợ một cách tốt nhất. Các trợ lý của chúng tôi sẽ giúp các bạn lựa chọn máy gia công phù hợp với nhu cầu của công ty bạn với chi phí hợp lý.
