Hiểu rõ độ chính xác, độ lặp lại và dung sai khi gia công CNC
Khi nói về gia công CNC, chúng ta sẽ thường được nghe về những thuật ngữ như độ chính xác, độ lặp lại và dung sai. Và có thể bạn cũng đã được ai đó nói rằng những chiếc máy CNC cung cấp độ chính xác cao, độ lặp lại cao và có thể đáp ứng các yêu cầu về dung sai chặt chẽ.
Mặc dù vậy không phải ai cũng hiểu rõ về những thuật ngữ trên, gây nhầm lẫn và có thể khiến họ khó khăn trong việc lựa chọn máy CNC phù hợp với nhu cầu. Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề cơ bản của độ chính xác gia công, độ lặp lại của máy CNC và dung sai trong gia công. Qua đó bạn cũng sẽ hiểu hơn về những ảnh hưởng của thiết bị và người vận hành tới chất lượng của sản phẩm.
Sự khác biệt giữa độ chính xác và độ lặp lại trong gia công CNC là gì?
Độ chính xác phản ảnh mức độ sai khác (hay độ gần sát) của một phép đo với giá trị thực, trong khi độ lặp lại là khả năng của hệ thống đo lường trả lại cùng một giá trị đo nhiều lần.
Một cách đơn giản hơn để hiểu sự khác biệt giữa các thuật ngữ này là tưởng tượng bạn đang bắn súng vào bia mục tiêu và cố gắng đạt được càng nhiều điểm cao hơn sau mỗi lần bắn. Độ chính xác có nghĩa là vết đạn của bạn gần tâm bia (phần màu đỏ trong hình 1) đến mức nào. Giả sử phát bắn đầu tiên của bạn chạm vào điểm được ký hiệu là x trong hình. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ ghi được điểm 9 trong số 10. Chúng ta có thể nói rằng phát bắn của bạn chính xác đến 90%.
Không hài lòng với độ chính xác 90% này, bạn quyết định thử lại lần nữa. Nhưng bạn còn tệ hơn khi bắn liên tiếp vào các điểm được đánh dấu x trong hình 2. Khi đó, chúng ta có thể nói rằng bạn kém chính xác hơn (độ chính xác lúc này là 50%) nhưng bởi vì các vết đạn của bạn lại tập trung vào một điểm nên lúc này bạn đạt được độ lặp lại cao. Độ lặp lại cao không đồng nghĩa với độ chính xác cao.
Vì vậy, giả sử bạn đang muốn tạo một hốc 100x50x10 mm trong một phôi kim loại. Gia công CNC có độ chính xác cao có nghĩa là các công cụ cắt CNC sẽ cắt miếng kim loại này chính xác theo thông số kỹ thuật của bạn và không có sai sót. Ngược lại, một máy CNC có độ lặp lại cao sẽ tạo ra đường cắt giống hệt nhau cho 100 phôi khác nhau. Trong cơ khí chính xác, yêu cầu gia công CNC phải vừa đạt được độ chính xác cao và độ lặp lại cao.
Bây giờ, bạn đã hiểu về hai thuật ngữ trên, chúng ta hãy tiếp tục nói về dung sai.
Dung sai là gì?
Dung sai là lượng sai lệch cho phép về kích thước thực của một chi tiết so với kích thước lý tưởng. Nó thường được biểu thị bằng dấu ± (cộng hoặc trừ) và kèm theo một giá trị, ví dụ ±0.05mm.
Để hiểu rõ hơn điều này, hãy lấy ví dụ về một công ty chuyên gia công CNC tuyên bố rằng các sản phẩm gia công của họ có thể đạt được dung sai ±0.05mm. Điều đó có nghĩa là các hoạt động gia công của họ có thể gây ra sai lệch thêm (hoặc ít hơn) tới 0.05mm so với giá trị tiêu chuẩn của bạn. Vì vậy, nếu bạn yêu cầu họ tạo một lỗ có đường kính 10mm trên một khối kim loại, bạn có thể mong đợi phần lỗ có đường kính nằm trong khoảng từ 9.95mm đến 10.05mm.
Dung sai quan trọng đến mức một sai sót nhỏ có thể cản trở chức năng của sản phẩm. Ví dụ, giả sử bạn liên hệ với một nhà sản xuất khác để tạo một thanh hình trụ có lỗ với đường kính 10 ±0.05mm. Nếu nhà sản xuất này chỉ có thể đáp ứng được dung sai ±0.07mm, thì bạn có thể phải chấp nhận kích thước lỗ thay đổi trong khoảng 9.93mm đến 10.07mm.
Thật không may, giới hạn dưới và trên của kích thước này sẽ làm cho chi tiết của bạn trở nên vô dụng hoặc không tương thích về mặt chức năng. Bạn có thể thấy tại sao việc xác định dung sai quan trọng đến thế nào trong gia công cơ khí chính xác.
Gia công CNC hoạt động tốt như thế nào?
Gia công CNC là một trong những quy trình sản xuất phổ biến nhất hiện nay. Và điều này chủ yếu là do độ chính xác cao, độ lặp lại cao và phạm vi dung sai chặt chẽ. Trên thực tế, với gia công CNC, bạn có thể tạo chính xác hơn 1000 đơn vị sản phẩm giống hệt nhau trong khi vẫn đạt được dung sai nhỏ nhất là ±0.04mm. Tuy nhiên, những lợi thế này sẽ chỉ có được khi làm việc với những công ty gia công hàng đầu với những máy CNC và dụng cụ cắt gọt, thiết bị đo lường chất lượng cao.
Công ty TNHH TM DV Tinh Hà là nhà đại lý ủy quyền của nhiều hãng máy gia công CNC và dụng cụ cắt gọt hàng đầu trên thế giới. Chúng tôi phân phối các thiết bị, dụng cụ của mình trên toàn quốc cho nhiều công ty sản xuất lớn trong ngành cơ khí chính xác. Các bạn có thể tìm hiểu thêm về các sản phẩm trên website tinhha.com.vn của chúng tôi. Và nếu có nhu cầu mua sản phẩm, vui lòng liên hệ Hotline 0945 275 870 hoặc email tinhha@tinhha.vn.
